از بازار سرد نقادی رسانه‌ها تا نقدستیزی مسئولین

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر   صبح قزوین ، چنانچه انسان هر از چندگاه در مسیر زندگی، خود را از زاویه دید دیگران ملاحظه کند، بهتر به لغزش‌های احتمالی خود پی برده و زمینه رشد و تعالی وی در عرصه شخصی و مدیریتی فراهم می‌شود.
در این راستا میدان دادن به واژه‌ای به نام نقد می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات امروز جامعه باشد.
واژه نقد در لغت به معنای جدا کردن سِره از ناسِره است یعنی خوبی را از بدی جدا کردن و شناخت درست از نادرست.
این واژه در عالم رسانه جایگاه بالایی دارد و هرگونه نوشته، اندیشه، فکر و دستاورد بشری در دو حالت خوب و بد تقسیم می‌شود.
نقد عملکرد مدیران در رسانه‌ها می‌تواند به عنوان اهرمی برای کمک به آنها در راستای خدمت رسانی باکیفیت‌تر به جامعه باشد؛ در عالم رسانه قضاوت‌ها و پیش داوری‌هایی که نسبت به یک خبر، یک گروه، حزب و مدیر اتفاق می‌افتد می‌توان در بوته نقد آن را مورد سنجش قرار داد.
پیش مقدمه نقد صحیح مخاطب شناسی است یعنی قلمی که در دست رسانه و مطبوعات قرار دارد باید با توجه به رسالت‌هایش کارایی داشته باشد.
برای اینکه بتوانیم از ظرفیت‌های نقد بهره ببریم ابتدا باید با فرهنگ استفاده از آن آشنا شویم.
نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که جایگاه انتقاد نباید با انتقام جابجا شود.


اگر رسانه بتواند عیب و کاستی مدیری را به گونه‌ای مطرح کند که جایگاه اجتماعی و حیثیت حقوقی و حقیقی او خدشه دار نشود، باید چنین کند و هرگز افشاگری و در بوق و کرنا دمیدن، پسندیده نیست.
نقد اگر سالم و به صورت صحیح اتفاق بیفتد مایه رشد و توسعه و بستری برای پیشرفت در حوزه سیاسی، دینی، فرهنگی و اجتماعی است.
البته از سوی دیگر مخاطبان این نقد یعنی مسئولین نیز باید زمینه پذیرش نقد را در خود ایجاد کرده و ظرفیت خود را بالا ببرند و انتقاد را یک فرصت بدانند.
در بحث نقد یک عامل فرصت و یک عامل تهدید داریم، مسئولین باید از زاویه فرصت به انتقادات نگاه کنند تا زمینه برای رفع نقص‌های عملکردی آنها ایجاد شود.
وجود روحيه نقد و انتقادپذيري باعث مي‌شود كه مسئوولان در مقابل مردم پاسخگو باشند، آنان مجبورند در ارائه اين پاسخ‌ها، به بيان واقعي مشكلاتي بپردازند كه حكومت با آنها روبرو است.
در نتيجه مردم در ارتباط رودررو با مسئولان مشكلات آنان را بهتر درك مي‌كنند و خود را در مشكلات آنان سهيم مي‌دانند و در رفع اين مشكلات كوشاتر مي‌شوند و اين خود پيوندي بين مردم و مسئولان برقرار کرده و در نتيجه فاصله ميان آنها كم مي‌شود.


یکی از رویکردهای اشتباهی که دولت یازدهم تا به امروز از خود نشان داده ظرفیت پایین دولتمردان در مواجه با منتقدان است که این موضوع زمینه بهره مندی آنها از نگاه‌های کارشناسانه دلسوزان کشور را کمرنگ کرده است.
رهبر معظم انقلاب در بیانات خود در سال 88 فرمودند: "افراد و مسئولین خودشان را در معرض نقد و انتقاد قرار بدهند و پاسخگو باشند و پاسخ بدهند و تبیین کنند. خیلی از اوقات اگر چنانچه یک انتقادی به کسی بشود، این فرصتی است برای او که بتواند ذهن ها را روشن کند، تبیین کند، حقیقت را بیان کند؛ خیلی چیز خوبی است."
مهدی احمدی، مدیرکل اداره ارشاد قزوین از مسئولینی است که در این ایام عملکرد فرهنگی وی به وفور زیر ذره بین نقد رسانه‌های استان قرار گرفته است.


وی در گفت‌وگو با خبرنگار صبح قزوین ، با بیان اینکه همیشه سعی کرده‌ام در برابر نقد صحیح سر تسلیم فرود بیاورم، می‌گوید: انتقاد را به عنوان یک فرصت در زندگی شغلی خودم نگاه می‌کنم اما دروغ پراکنی، شایعه سازی، نشر اخبار کذب نباید چهره نقد را تخریب کند.
وی در ادامه می‌افزاید: نقص و عیبی اگر در کار یک مسئول دیده می‌شود با قلم ناصحانه اصحاب رسانه می‌توان آن را رفع کرد، در استان قزوین نسبت به استان‌های دیگر نقدپذیری مسئولین زیاد است در بین همکارانم در استان‌های دیگر این مقایسه را داشته ام.
این مسئول فرهنگی در استان تصریح می‌کند: در برخی از استان‌ها اصحاب رسانه با انتقاد از مسئولین ارشد تهدید می‌شوند اما در قزوین این نوع نگاه وجود ندارد؛ البته مطرح شدن نگاه و مطلب کذب از مدیری با مرام انسانیت سازگار نیست.
 
بایکوت رسانه منتقد از سوی مدیران سازمان‌ها

در دوره‌ای وب سایت قزوین امروز با محوریت قرار دادن یک فضای کامنت راه اندازی شد تا مخاطبان با قرار دادن نظرات خود بتوانند به نقد عملکرد مسئولین استان بپردازد.
اما پس از مدتی این فضا تبدیل به تخریب و هتک حرمت و بی اخلاقی شد. این شرایط بابی برای گفتگوی درون استانی بود که افراد با قرار دادن لینک‌ها مطالب خود را منتشر می‌کردند اما به واسطه رعایت نشدن این شرایط فضای نظرخواهی‌ها بسته شد.
حتی در این اواخر در یک مجموعه مهمی چون نظام مهندسی در انتخابات اخیر هیئت مدیره آن به میزانی تخریب و توهین‌های شخصی در فضای مجازی افزایش یافته بود که نمی‌توان گفت نقد صورت می‌گرفت.
این رویکرد به هیچ وجه پذیرفته نیست و اثرات نامطلوبی روی افکار عمومی جامعه می‌گذارد و فضای اعتماد را از بین می‌برد.
از سوی دیگر برخی مدیران استان نیز با جبهه گیری خاصی که در مقابل نقد منتشر شده از عملکرد خود در رسانه‌ها نشان می‌دهند و در ادامه تعاملات خود به بایکوت آن سایت خبری یا نشریه مکتوب می‌پردازند و با توهین قصد مقابله با منتقدین خود را دارند که نمونه‌های عملی این سخن به خوبی در سطح استان دیده می‌شود.

در استان تقوای نقد رعایت نمی‌شود

حسین غیاثوند، عضو شورای شهر قزوین در این رابطه می‌گوید: نقد در ادبیات به معنای یک آسیب شناسی و کار کارشناسی دقیق است که یک متخصص که در آن موضوع سابقه علمی و اجرایی دارد و هم با تسلط به موضوع با یک نقد صحیح راهکارهای عملی ارائه می‌دهد.


وی در ادامه تصریح می‌کند: در نقد سازنده نیت نقاد تخریب نیست زیرا فاصله نقد تا تخریب وجود همین نیت است؛ بلکه در نقد صحیح باید با هدف سازندگی و بی‌طرفانه با عنوان یک فرد کارشناس به موضوع اشرافیت داشته باشیم.
این مسئول می‌افزاید: همچنین کسی که نقد می‌کند باید خودش نقدپذیر باشد، نباید از انصاف و اعتدال خارج شود زیرا نقد باعث پیشرفت جامعه است.
وی در خصوص نقدپذیری مسئولین استان قزوین معتقد است: به علت تبیین نشدن سازوکارهای صحیح نقد در استان منتقدین و انتقادشوندگان تقوای نقد را رعایت نمی‌کنند.
غیاثوند با بیان اینکه حرف‌های ما در جامعه اثرگذار است و نباید با افکار عمومی بازی کرد، عنوان می‌کند: امروز این فضا به نحو مطلوب در استان ما جانیفتاده در حالی که کشورهای خارجی روی موضوع نقد با بهترین کیفیت کار می‌کنند.

نقدکردن مصداقی از امر به معروف است

همانطور که این عضو شورای شهر به آن اذعان داشت فردی که مخاطب نقد است باید ظرفیت نقدپذیری در خود را بالا ببرد، یعنی اگر هدف سازندگی نقاد را مدنظر قرار دهد که در جهت ارتقا و رشد وی در این مسیر قرار دارد.
هر دو طرف باید نگاهشان به نقد صورت گرفته نگاه امر به معروفی و نهی از منکری باشد زیرا نقدکردن مصداقی از امر به معروف است، امروز متاسفانه فضای نقد در جامعه ما به درستی تبیین نشده هم برای نقاد و هم نقدشنونده‌.
در کشورهای پیشرفته اما بدین منوال نیست و در شبکه و رسانه‌های مختلف مسئولین آنها نقد می‌شوند اما ما امروز در کشورمان مسئولینی را مشاهده می‌کنیم که به محض در معرض نقد قرار گرفتن به سانسور آن موضوع می‌پردازند.
در این شرایط آن دستگاه و سازمان پیشرفت نمی‌کند تا زمانی که فضای نقد باز نشود ما شاهد رشد حوزه‌های مختلف نخواهیم بود.


برای نمونه چندین سال است که رهبری در خصوص دانشگاه‌ها تاکید به ایجاد فضا نقد با برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی دارند، یعنی دانشجویان، اساتید و نخبگان موضوعات اساسی و مبنایی را نقد کنند اما تا به امروز از این فضا به خوبی استفاده نشده است.
نکته قابل تامل دیگر سکوت برخی از اصحاب رسانه در خصوص مشاهده کاستی‌های استان است که بازار سردی را از نقد در فضای قزوین حاکم کرده، اگر روح انتقادگری از جامعه رخت بربندد و همگان هر چیز را آنگونه که هست، بپذیرند، در این صورت جامعه سیر تکاملی خویش را گم می‌کند و درجا می‌زند در نتیجه باید بسترهای فرهنگی نقد صحیح فراهم شود و افراد نوع نگاهشان به نقد را تغییر دهند.
انتهای پیام/2002