کتابخوان‌های کوچک، فرهنگ سازان آینده/ تبدیل مطالعه به امری لذت بخش برای فرزندان

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین ، مطالعه نقش مهمی در پیشرفت و اعتلای فرهنگی جامعه دارد و پايه و اساس برنامه‌ريزی اصولی، اجتماعی و توسعه ملی به شمار می‌آید.
برای تبدیل مطالعه به امری لذت بخش لازم است تا کتابخوانی به عنوان یک عادت و شیوه رفتاری مناسب در برنامه زندگی انسان جایی را به خود اختصاص دهد.
بايد توجه داشت كه تبديل اين علاقه به عادت‌، بايد از دوران طفوليت شروع شود. اتخاذ راهکارهای مناسب برای توسعه فرهنگ مطالعه در ميان كودكان و نوجوانان، نیاز به شناخت عوامل تاثیرگذار در گرایش آنها به امر کتابخوانی دارد.
راهکارهای ترغیب کودکان به مطالعه
كتابخوانی برآيندی از مجموعه عواملی همچون خانواده، مدرسه و محيط آموزشی است. خانواده، اولين محيط آموزشی است که نقش به سزايی در تشویق و ترغیب کودکان به مطالعه دارد.
آنچه كودک در دوران پیش از مدرسه در خانواده می‌آموزد، به گونه‌ای بر روح و روان وی نقش می‌گیرد كه تاثیر آن تا آخر عمر باقی می‌ماند و بر شیوه رفتاری و نوع برخورد فرد با مسائل مختلف تاثیر می‌گذارد.
در خصوص آشنايي كودك با كتاب نیز خانواده به عنوان اولین محيط آموزشی که کودک در آن قدم می‌گذارد نقش مهمی را ایفا می‌کند.
تجربیات اولیه کودک در خانواده و همانندسازی او با والدین موجب می‌شود که رفتار و شخصیت وی تحت تاثیر الگوی شخصیتی والدین شکل گیرد.
بر این اساس پدرها و مادرها باید به ضرورت و اهمیت کتاب و کتابخوانی واقف باشند. به عبارتی اگر پدرها و مادرها کتابخوان بوده و مزه مطالعه را چشیده باشند، این میل و توجه با گذشت زمان به کودکانشان منتقل می‌شود.
نخستین گام در علاقه‌مند کردن کودکان به خواندن و ایجاد علاقه به مطالعه در آن‌ها، انتخاب کتاب‌های شادی بخش، سازگار با روحیه جستجوگر و پرتحرک آن‌ها و پاسخگویی به پرسش‌ها و نیازهایشان است.
پس از خانواده، دشوارترین وظیفه در اشاعه فرهنگ کتابخوانی در هر جامعه‌ای بر عهده مدارس و نظام آموزش و پرورش آن جامعه است.
توسعه عادت به مطالعه و تبدیل کتابخوانی به فرهنگ رایج در کشور
مهدی رمضانی، مدیر کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار صبح قزوین اظهار کرد: اصولا هر رفتاری که به یک عادت تبدیل شود در صورت تداوم، پس از مدتی به عنوان فرهنگ رایج در جامعه مطرح می‌شود، بحث استفاده از ابزارهای نوین نظیر تلفن همراه و اینترنت هم مصداق همین مقوله است.

وی افزود: در الگوی رفتاری کودک و نوجوان افرادی که تبدیل به عادت شدن یک رفتار را هدایت و جهت دهی می‌کنند نقش تاثیرگذاری دارند.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین خاطرنشان کرد: در بخش مربوط به کودک و نوجوان، والدین بیشترین اثرگذاری را دارند.
وی در ادامه توضیح داد: اگر والدین شرایط لازم جهت استفاده از ابزارهایی چون تلفن همراه و وسایلی از این دست را فراهم کنند این بستر مهیا می‌شود که استفاده از ابزارهای نوین تبدیل به یک عادت و در مراحل بالاتر به یک فرهنگ تبدیل شود.

نقش مهم آموزش و پرورش در اشاعه فرهنگ کتابخوانی
رمضانی تصریح کرد: به تصور من والدین و خانواده‌ها به همان میزان که برای آماده کردن مقدمات استفاده از ابزارهای نوین برای کودکان خود تلاش می‌کنند به فراهم ساختن بستر مناسب جهت کتابخوان کردن کودکان توجه نکرده‌اند در حالیکه این امر گام اولیه برای کتابخوان کردن کودکان است.
مدیر کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین با اشاره به نقش مهم آموزش و پرورش در اشاعه فرهنگ کتابخوانی اظهار کرد: آموزش و پرورش در راستای ترویج فرهنگ مطالعه در جامعه به ویژه در میان کودکان و نوجوانان گام‌های مناسبی برداشته است.
رمضانی با اشاره به اقدامات موثر آموزش و پرورش با هدف ترویج فرهنگ مطالعه گفت: تاکید بر زنگ مطالعه و تشویق والدین بر توجه بیشتر به مطالعه کودکان همچنین افزایش آگاهی دانش‌آموزان در خصوص نحوه استفاده ابزارهای نوین از جمله فعالیت‌های آموزش و پرورش در زمینه توسعه و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی است.
وی بیان کرد: البته استفاده معقول و مناسب از ابزارهای نوین لازم است زیرا کودکان باید با آنها آشنا شوند و خود را به دانش استفاده از آن مسلح کنند.
رمضانی تاکید کرد: آموزش و پرورش در حال حاضر حرکت‌های خوبی انجام داده که اگر با درک صحیح در خانواده و والدین هم‌جنس و هم‌گام شود اثرات خوبی در پی خواهد داشت.
16 هزار نفر از اعضای کتابخانه ها، گروه سنی زیر 15 سال هستند
وی عنوان کرد: اداره کل کتابخانه‌ها و کانون پرورشی و فکری کودکان و نوجوانان به عنوان متولیان حوزه مطالعه در تلاش برای ایجاد فضای مناسب و جذاب برای ورود کودکان به حوزه کتاب و مطالعه هستند تا کودکان احساس و خاطره خوبی از لحظات حضور خود در این فضا را داشته باشند و مجموعه این عوامل بتواند علاقه و کشش کودک را به سمت این حوزه ایجاد کند.
این مسئول تصریح کرد: در تلاشیم تا در همه کتابخانه های استان در کنار اختصاص فضایی مناسب برای بخش مطالعه کودکان، از نیروهای متخصص و کتابداران ویژه کودکان استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: بر اساس آمارها از مجموع 57 هزار عضو کتابخانه های عمومی تا پایان فصل بهار، در حدود 16 هزار نفر از گروه سنی زیر 15 سال هستند.
رمضانی بیان کرد: با توجه به مجموعه اقدامات انجام شده به ویژه در حوزه کودک و نوجوان بدون شک شاهد نتایج روبه رشدی در حوزه مطالعه خواهیم بود.
مدیر کل کتابخانه های همومی استان قزوین گفت: عزمی در این مسیر شکل گرفته و با همکاری کانون پرورشی فکری، مدارس و اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی در کنار افزایش توجه و حساسیت والدین به مطالعه فرزندان، به طور کلی مسائل مربوط به حوزه کودک با جدیت بیشتری در حال پیگیری است.
لزوم نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی در دانش‌آموزان
حجت الاسلام علی انصاری، معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین اظهار کرد: از سال 93 تاکنون بیش از 47 هزار و 813 هزار جلد کتاب به کتابخانه‌های مدارس استان تزریق شده است.
وی افزود: در حال حاضر تعداد کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های مدارس، یک میلیون و 570 هزار جلد و مساحت کتابخانه‌ها 14 هزار و 650 متر مربع می‌باشد.
22 مدرسه در مقطع متوسطه اول و دوم فاقد کتابخانه هستند
انصاری خاطرنشان کرد: در مقطع متوسطه اول و دوم تنها 22 مدرسه فاقد کتابخانه هستند اما در مقطع ابتدایی در کنار داشتن کتابخانه کلاسی، 366 مدرسه دارای کتابخانه مستقل هستند.
وی تاکید کرد: برای نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی باید از مدارس شروع کنیم.
این مسئول ادامه داد: سال گذشته در هفته کتاب استان قزوین رتبه اول را کسب کرد به طوریکه از مجموع یک میلیارد و 100 میلیون کتابی که در آموزش و پرورش توزیع شد سهم استان قزوین 150 میلیون تومان بود و بیشترین رتبه را از آن خود کرد.
2 هزار و 566 کتاب‌یار در مدارس استان مشغول فعالیت هستند
معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان قزوین با اشاره به راهکارهای جذب دانش‌آموزان به مطالعه گفت: حمایت از استعدادها و ظرفیت‌های خوبی که در مدارس وجود دارد، انتشار آثار خوب دانش‌آموزان، معرفی افراد دارای ذوق هنری در بخش‌های مختلف شعر و داستان نویسی و بازدید از کتابخانه‌های سطح شهر در قالب اردوهای یک روزه موجب افزایش شوق و انگیزه دانش‌آموزان به سوی مطالعه می‌شود.
وی بیان کرد: در حال حاضر 2 هزار و 566 کتاب‌یار در مدارس استان مشغول فعالیت هستند که آموزش این افراد نهادینه کردن فرهنگ مطالعه را در پی خواهد داشت.
انصاری تصریح کرد: باید کتاب‌ها بر اساس نیاز مخاطبان انتخاب شوند همچنین لازم است طراحی جلد کتاب‌ها همراه با نوآوری و جذابیت های بصری باشد تا موجب جذب بیشتر افراد شود.
افزایش سرانه کتاب به 12 جلد برای هر دانش آموز
معاون فرهنگی و پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان قزوین گفت: در حال حاضر سهم هر دانش آموز از مطالعه، 9 جلد کتاب است و ما انتظار داریم تا با برنامه ریزی‌های انجام شده به میزان استاندارد 12 جلد برای هر دانش‌آموز برسیم.
فاطمه اشدری، عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین اظهار کرد: با وجود کمبود منابع، اداره کتابخانه‌های عمومی استان توانایی خود را به لحاظ کیفی توانسته در سطح کشور و استان به نمایش بگذارد.

برای ترویج فرهنگ مطالعه باید از مدارس شروع کرد
وی افزود: به طور قطع با تامین منابع و پشتیبانی و همراهی مطلوب استان از این تیم، شاهد رونق کتابخوانی و موفقیت بیشتر نهاد کتابخانه‌ها خواهیم بود.
عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر قزوین خاطرنشان کرد: ضرورت دارد برای ترویج فرهنگ مطالعه، این موضوع را از مدارس شروع کنیم البته به نوعی از گذشته تاکنون شروع شده اما لازم است هزینه بیشتری در این زمینه انجام شود.
اختصاص بخش کتاب کودک در کنار فضای شادی و نشاط کودکان
وی با اشاره به کمبود منابع کتابخانه‌ها در بخش کودکان و نوآموزان مدارس گفت: اگر بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم تا در کنار محیط شادی و نشاط کودکان در مهدها و آمادگی‌ها، فضای کتابخانه‌ای را دایر کنیم و کتاب‌های مختص به این گروه سنی را در آن به نمایش بگذاریم بدون تردید می‌توانیم کودکان را از همین سنین با مطالعه آشنا کنیم.

اشدری افزود: این امر می‌تواند همچنین در گرایش والدین به مطالعه به ویژه کتاب‌هایی که فرزندانشان به آن نیاز دارند، تاثیر گذار باشد.
ضرورت کنترل محتوای کتابخانه‌های اینترنتی
عضو شورای شهر قزوین تاکید کرد: وقتی کودکان، والدین خود را در حال مطالعه کتاب مشاهده کنند حتما آنها نیز کتابخوان می‌شوند.
وی تصریح کرد: امروز کودکان در دنیای مجازی کتاب می‌خوانند زیرا تصور می‌کنند کتابهایی که با جستجوی آنها از اینترنت یافت می‌شود کتاب مجازی است.
اشدی بیان کرد: ضرورت دارد کنترل محتوای کتابخانه‌های اینترنتی را هم داشته باشیم و آموزش هایی را در این خصوص به خانواده ها و در مدارس و دانشگاهها به دانش‌آموزان و دانشجویان ارائه دهیم تا با افزایش آگاهی مانع آسیب رسیدن به آنها شویم.
اختصاص سبد فرهنگی مجاز برای همه گروه‌های خاص و عام
وی افزود: مطالعه کتاب‌های غیر مجاز به جای آنکه به دانسته های فرد در زمینه مهارت‌های زندگی، علم و دین بیفزایند ممکن است چیزهایی را هم از او بگیرد و در نتیجه بچه‌ها به سمت بی هویتی نیز پیش روند.
عضو شورای شهر قزوین تصریح کرد: اگر قرار است در این زمینه موفقیتی نصیب ملت و مردم شود همه دستگاه‌ها باید برای آن هزینه کرده و نهاد کتابخانه‌ها را همراهی کنند تا بتوانیم در کنار همه مطالباتی که مردم از دستگاه‌های دولتی و دولت دارند سبد فرهنگی مجاز را هم برای همه گروه‌های خاص و عام در نظر بگیریم.
وی با اشاره به تشکیل کتابخانه‌های خانگی یا محله ای گفت: نیاز نیست کتابخانه‌های کوچک مدارس یا دانشگاه‌ها به یک مجموعه بزرگتر تبدیل شوند بلکه مطلوب است ا کتابخانه های کوچک که در دسترس اقشار مختلف جامعه است، غنی سازی، به روز رسانی و تقویت شوند.

کودکان ونوجوانان سرمایه‌های جامعه ما هستند. آموخته‌های دوران کودکی، طرز تفکر و اندیشه آنها را در دوران بزرگسالی تشکیل می‌دهد بنابراین خوراک ذهنی کودکان و نوجوانان از اهمیت بسیاری برخوردار است لذابا توجه به اهمیت نهادینه کردن مطالعه از سنین پایه در افراد، لازم است برنامه ریزی‌های دقیق و کارشناسی شده در این زمینه انجام شود تا هرچه بیشتر کودکان را به سمت مطالعه مفید هدایت شوند.

انتهای پیام/7003