صبح قزوین ، وقایع روزهای اخیر در منا؛ که به کشته و زخمی شدن تعداد بیشماری از مسلمانان مظلوم در منا منجر شد؛ بدون شک در خوش بینانه ترین فرض ممکن ناشی از بی تدبیری و ناتوانی حکام سعودی در اداره موثر مراسم حج است؛ هر چند گمانه زنی ها و اخباری از عمدی بودن این اقدام نیز به گوش می رسد. برخورد متکبرانه و خارج از عرف مسئولان نابخرد سعودی در عدم پذیرش مسئولیت این فاجعه و مقصر جلوه دادن حجاج و عدم پاسخگویی، اطلاع رسانی و همکاری در خصوص پیگیری وضعیت مجروحین و مفقودین و شناسایی پیکرهای جان باختگان نشان از خوی جاهلی و بدوی این شاهزادگان و سرسپردگی آنان به اربابان غربی دارد.
سوال اساسی
پیگیریهای معمول دیپلماتیک جمهوری اسلامی که البته انتقادات جدی به کیفیت و نحوه آن وارد است نیز نتوانست مشکلی را حل نماید؛ احضار چندباره کاردار سفارت عربستان، موضع گیری وزیر خارجه، توسل به امیر کویت برای پادرمیانی و حتی سخنرانی ریاست محترم جمهور در سازمان ملل حتی به اندازه اجبار عربستان به صدور روادید برای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان نماینده ویژه هیئت دولت جمهوری اسلامی برای پیگیری حادثه نیز نتوانست موثر افتد. حال سوال اساسی که برای افکار عمومی ایجاد شده اینجاست که مشکل در کجاست؟ آیا مشکل در عملکرد دولتی است که نقطه قوت خود را در قدرت دیپلماسی می بیند و حتی بسیاری از مشکلات داخلی را به غلط یا درست به سیاست خارجی مرتبط می داند؟ آیا مشکل در عدم استفاده بهینه از ابزارهای دیپلماسی و شقوق مختلف دیپلماسی اعم از دیپلماسی پارلمانی، دیپلماسی عمومی و ...است؟ آیا ضعف در موضع گیری و ارتباط با سایر کشورهای اسلامی در به وجود آمدن این وضعیت دخیل است؟ آیا می توان همه تقصیرها را به گردن عناد و دشمنی آل سعود با نظام جمهوری اسلامی انداخت؟
موضع انقلابی، مشت کوبنده
تغییر جدی رویکرد مسئولان عربستان سعودی پس از سخنرانی محکم و انقلابی رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم دانش آموختگی دانشجویان دانشگاه علوم دریایی نوشهر جواب این سوالات و بسیاری از سوالات مشابه را برای بار دیگر مشخص نمود. انتخاب هوشمندانه دانشگاه علوم دریایی ارتش، هم به واسطه ارتباط با ارتش و نیروهای نظامی و هم ارتباط با نیروی دریایی به نوعی تکمیل محتوای سخنرانی معظم له بود. ایشان در این دیدار فرمودند:" ایستادگی در مقابل استکبار، احترام به بشریّت است؛ احترام به همه‌ی ملّتها و همه‌ی انسانها است. البتّه دندان نشان میدهند لکن مشت کوبنده‌ی انسانهای مؤمن میتواند آنها را به عقب‌نشینی وادار کند؛ همیشه همین‌جور بوده است، بعد از این هم همین‌جور خواهد بود." ایشان در این سخنرانی علاوه بر اینکه ادامه تلاشها و فعالیت های معمول سیاسی و دیپلماتیک برای پیگیری را لازم و ضروری خواندند به آل سعود برای عدم ادامه روند موجود تذکر جدی دادند و فرمودند:"
ما تا حالا خویشتن‌داری کردیم. در قضایای متعدّدی خویشتن‌داری کردیم؛ دست ایران اسلامی از خیلی‌ها بازتر است، توانایی‌های ما، امکانات ما از خیلی‌ها بیشتر است؛ میدانند که اگر بخواهند هماوردی کنند با نظام جمهوری اسلامی، در هیچ صحنه‌ای حریف نمیشوند. ما رعایت ادب اسلامی، رعایت حرمت برادری در امّت اسلامی را نگه داشتیم؛ ما میتوانیم عکس‌العمل نشان بدهیم. اگر بنا شد عکس‌العمل نشان بدهیم، عکس‌العمل‌های ما خشن هم خواهد بود، سخت هم خواهد بود." این سخنان از موضع اقتدار علاوه بر اینکه باعث شکستن فضای یاس و ترس و خود ضعیف پنداری در بین مردم و مسئولین؛که پس از وقایع اخیر و از ترس ادامه اقدامات نابخردانه و وحشیانه آل سعود با حجاج ایرانی حاضر در عربستان حاصل شده بود؛ گردید برای حکام سعودی نیز پیام قاطع و روشنی بر هزینه زا بودن ادامه روند کنونی و لزوم تغییر روند بود.
دیپلماسی کافی نیست
رهبر معظم انقلاب اسلامی همچنین در دیدار با فرماندهان ارتش نیز در تشریح بیشتر مبانی اقتدار نظام اسلامی و اقتدار تراز انقلاب اسلامی فرمودند:"
نیروهای مسلح باید با شتاب در پیشرفت‌ها و افزایش آمادگی‌های خود، چنان اقتداری ایجاد کنند که دشمنان حتی جرأت نکنند خیال تعرض را به ذهن خود راه دهند." و ضمن رد فرضیه ملاحظه دشمن برای کم شدن دشمنی فرمودند: "
سربرآوردن ملت مستقلی که با زورگویان و وابستگان به آنها مخالف است، برای نظام سلطه قابل تحمل نیست، بنابراین در مقابل این ملت دشمنی می‌کنند و تصور اینکه «اگر فلان حرف را نزنیم یا فلان کار را نکنیم و ملاحظه‌ی دشمن را بکنیم، دشمنی‌ها کم می‌شود»، تصور نادرستی است."
توجه بیش از اندازه به ابزارهای دیپلماسی و محدود کردن تمام توان و ابزارهای اقتدار ملی در لابلای قواعد دست و پاگیر دیپلماسی که عمدتا برگرفته از مبانی روابط سلطه گر و سلطه پذیر است و اصل قرار دادن ارتباط با قدرتهای بزرگ از مجرای دیپلماسی رسمی خطری است که جهت گیری دولت را تهدید می کند. باید پذیرفت که هر چند دیپلماسی به عنوان یک ابزار مهم در دنیای امروز تعیین کننده و از مولفه های اقتدار به حساب می آید اما توان انقلابی ایران اسلامی، عقبه استراتژیک و غلبه گفتمانی ایران در منطقه که عمدتا مبتنی بر مبانی و مجاری غیردولتی و انقلابی شکل گرفته سرمایه ارزشمندی است که نبایستی به سادگی از کنار آن گذشت.
زبان اقتدار نظام اسلامی
قدرت منطقه ای ایران ناشی از دست یابی به ابزارهای فوق باعث گردیده تا نظام جمهوری اسلامی در اکثر معادلات و مناقشات منطقه ای از قبیل سوریه، عراق، بحرین، یمن و فلسطین دارای نقش تعیین کننده و تاثیرگذار بر روند حل و فصل مسائل باشد. بدیهی است همانگونه که اتفاقات این چند روزه برای چندمین بار اثبات نموده در نظام ناعادلانه کنونی مدیریت جهانی، اقتدار و تکیه بر عوامل درونزای قدرت ناشی از نگاه انقلابی و اسلامی کلید راهگشای مسائل و مشکلات ملی، منطقه ای و بین المللی است. دشمنان و رقبای جمهوری اسلامی چنانکه تا کنون نشان داده اند تنها یک زبان را به خوبی می فهمند و آن هم زبان اقتدار نظام اسلامی است. در این مسیر مسئولان کشور نیز بایستی علاوه بر تلاش در جهت تقویت این اقتدار درون زا، به دشمن اجازه تغییر در معادلات ذهنی خود و مردم را ندهند.
مجتبی یوسفی نژاد
انتهای پیام/
دیدگاه ها